Bu yazımızda günümüzde en çok karşılaşılan rahatsızlıktan biri olan huzursuz Bacak Sendromu nedenleri ve tedavi yöntemlerinden bahsedeceğiz.
Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?
Huzursuz bacak sendromu (HBS) insanların yataktan ve uykudan kaçınmasına neden olacak kadar şiddetli olabilir. Bireyler bacaklarında oluşan rahatsız edici hissiyatın uyku bastırdıktan sonra uyunursa çözüleceğini düşünürler. Ancak huzursuz bacak sendromunun yoğun uyku ile bir alakası yoktur. Halk arasında bu hastalığın tarif edilmesi zordur, eğer bu durum anlatılmakta zorlanılıyorsa muhtemelen tanı huzursuz bacak sendromudur. Yalnızca bacaklarda hareket ettirme isteği de olmaz.
Ağrı, uyuşma ve karıncalanma hissi de çoğu zaman bu hareket ettirme isteğine eşlik eder. Çoğunlukla bacaklar hareket ettirildiğinde ve bacaklara masaj yapıldığında huzursuzluk hafifleme eğilimindedir. Zaten hastalar çoğunlukla hastalığı tanımlarken “Hareket ettiğimde ve masaj yaptığımda hafifleyen, bacağımın içerisinde bir şeyler hareket ediyormuş gibi…” ifadelerini kullanırlar. Huzursuz bacak sendromunun görülme olasılığı ülkeden ülkeye değişiklik gösterir.
Doğu ülkelerinde daha az rastlanan hastalık batı ülkelerinde daha fazla görülür. Bu yoğunluğun sebebinin yaşam tarzı ve genetik faktörler olduğu düşünülmektedir. Ülkemizde yapılan araştırmalar ise sendromun görülme olasılığının %3 civarlarında olduğunu göstermiştir. Huzursuz bacak sendromunun görüldüğü yaş aralıklarına bakıldığında ise oldukça değişken olduğu saptanmıştır. Genetik özelliklere bağlı olarak çocuk yaşlarda bile ortaya çıkma olasılığı vardır.
Huzursuz Bacak Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Huzursuz bacak sendromu olan kişilerde, bacaklardaki alışılmadık hissin ve duyguların ortadan kaldırılması için bacakları hareket ettirme konusunda çok yoğun bir dürtü vardır. Bu durum zamanla kollar, göğüs veya kafa ve boyun gibi diğer bölgelerde de görülebilir. Ortaya çıkan bu rahatsız edici his genellikle vücudun iki yanına da etki eder, bazı zamanlarda ise vücudun bir yanından başlayıp diğer yanına doğru yayıldığı da olur. En belirgin belirtileri arasında:
- karıncalanma,
- yanma,
- kaşıntı veya zonklama yer alır
Bacakları saran damarlarda sanki içeriğinde gaz bulunan bir sıvı dolanıyormuş gibi hissetmek, bacaklarda ve görülürse eğer kollarda kramp hissi de belirtiler arasındadır. Bu hoş olmayan ve tanımlanması güç hisler, şiddetine göre hafif veya dayanılmaz arasında değişebilir. Genelde akşamları ve geceleri daha da şiddetlenir. Hastalar eğer uyku esnasında, yatakta ise bacaklarını yatağa sürterek ya da bacaklarını hareket ettirerek rahatlarlar.
Bazı belirtiler kendini zaman zaman gösterirken, sendromun yoğun olarak görüldüğü insanlarda ise her gün ortaya çıkabilir. Belirtiler genel olarak dinlenme esnasında, yatarken veya otururken ortaya çıkar.Bacakların hareket ettirildiğinde bu huzursuzluk hissinin ortadan kalkması da bir belirtidir. Bu belirtiler zaman ilerledikçe yaşam standardını düşüreceğinden ciddiye alınıp bir uzmana danışmakta her zaman fayda vardır
Huzursuz Bacak Sendromu Nedenleri Nelerdir?
Huzursuz bacak sendromu, çoğu zaman nedeni bilinmeyen bir şekilde ortaya çıkar. Bazı durumlarda ise hastalığın ortaya çıkışında bireyde bulunan başkaca etkenler rol oynar. Bunlardan bazıları aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Genetik yatkınlıklar
- Dopamin dengesinde bozukluk
- Gebelik
- Demir eksikliği veya başka nedenlerden kaynaklı anemiler
- Nöropati
- Aşırı alkol kullanımı
- Omurilikte spinal kord veya spinal blok oluşumu
- Serotonin miktarını yükselten antidepresan ve antipsikotik ilaçların kullanımı
Huzursuz Bacak Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?
Kişilerde huzursuz bacak sendromu teşhisinin konulabilmesi için öncelikle kişinin hastalık öyküsü ve ailesinde görülen hastalıklar detaylı olarak öğrenilmelidir. Hastalıktan şüphelenildiği durumlarda fiziksel ve nörolojik muayeneler yapılır. Teşhis aşamasında uyku hastalıkları alanında uzman hekimlerin de hastaları muayene etmesi büyük önem taşır. Hastalığın teşhisi aşamasında bazı elektrofizyolojik testler ve kan tahlillerinden yararlanılabilir. Yapılan tanı testleri sonucunda huzursuz bacak sendromu teşhisi konulan hastalarda tedavi süreci titizlikle planlanmalıdır.
Huzursuz Bacak Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Fizik tedavi ve ilaç tedavisi gibi 2 türlü tedavi yöntemi bulunmaktadır.
Fizik Tedavi
Hafif şekilde huzursuz bacak sendromu semptomları olan hastalarda, çeşitli yan etkileri olabilecek ilaçları reçetelemeden önce, farmakolojik olmayan tedavi yöntemleri denenmelidir. Uyumadan önce germe egzersizleri gibi hafif-orta dereceli fiziksel aktivite, sıcak banyo işe yarayabilmektedir. Gene istirahat sırasında bilgisayar oyunu, bulmaca gibi mental aktiviteyi arttırıcı uğraşlar önerilmektedir. Ayrıca yatak odasının serin olması, rahat pijamalar kullanılması, aynı saatte uyuyup aynı saate uyanma, gündüz uyumama şeklinde düzenli bir uyku paterninin oluşturulması gibi düzenlemeler önerilmektedir.
Hastaların, semptomları şiddetlendirdiği bilinen kafein, nikotin, alkol, antihistaminik, antidopaminerjik aktivite gösteren antiemetik, antipsikotik ve antidepresanlardan kaçınmaları gerekmektedir. Uzun süre istirahati gerektiren uçak yolculuğu veya sinema izlemek gibi sedanter aktiviteler sabah saatlerinde, ev işi veya egzersiz gibi şikayetleri azaltan aktiviteler ise günün geç saatlerinde yapılabilir. Medikal ozon tedavilerinin de rahatsızlığı kontrol altına almada olumlu sonuçları vardır.
İlaç Tedavisi
Orta ve ileri düzeyde şikayetleri olan hastalarda çoğunlukla medikal tedaviye ihtiyaç duyulur.Tedavinin ana amaçlarından biri, uygun ve arzulanan zamanlarda, yeterli ve restoratif uykuyu sağlamaktır.Huzursuz bacak sendromunda ilk kullanılan dopaminerjik ilaç levodopadır (dekarboksilaz inhibitörü ile). Olabildiğince düşük doz başlanıp, ihtiyaca göre yavaş yavaş doz arttırılması önerilir. Yaklaşık 4 hafta içinde semptomlarında anlamlı düzelme sağlamaktadır. Dopaminerjik ajanlarda gözlenen en sık yan etki, bulantı-kusma, dispepsi gibi gastrointestinal sistem yan etkileridir. Parkinson hastalığında kullanılan dozların ancak %10-20’si kullanıldığı için, diskinezi gibi ciddi yan etkiler beklenmez. Gabapentin, randomize kontrollü çalışmalarla bu hastalıkta etkinliği ispatlanmış bir moleküldür. Özellikle hafif şiddetteki, ağrılı olarak algılanan, ağrılı periferik nöropatinin eşlik ettiği hastalarda iyi bir alternatiftir.
Huzursuz Bacak Sendromu Neden Olur?
Bu sendromun en sık görülen sebepleri arasında;
- Sinir uçlarının hasar görmesinden kaynaklanan nöropati
- B12 vitamini eksikliği
- Şeker hastalığı
- Böbrek yetmezliği
- Magnezyum eksikliği
- Demir eksikliği anemisi
- Bağ dokusu hastalıkları
- Hamilelik yer alır
Huzursuz Bacak Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Günlük hayatımızda Huzursuz bacak sendromu tedavi edilmediğinde kronikleşebilen bir hastalıktır. Tedavi edilmezse kişinin iş ve özel yaşamını olumsuz yönde etkiler, uyku kalitesini bozar ve gün içinde yorgun-bitkinlik hissine neden olur ve depresyona yol açar .
Huzursuz Bacak Sendromuna Ne İyi Gelir?
Bazı yaşam tarzı değişiklikleri, huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmeye destek olabilir. Bu değişikliklerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Ilık suyla duşa girmek ve bacaklara masaj yapmak, kasları gevşetebilir.
- Sıcak veya soğuk kompresleri kullanmak ya da ikisini dönüşümlü olarak kullanmak hasta kişinin uzuvlarında hissettiği duyumları azaltabilir.
- İyi bir uyku ortamı sağlamak önemlidir. Yorgunluğun huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırdığı bilinmektedir. İdeal olarak, serin, sessiz, huzurlu bir uyku ortamına sahip olmak, her gün aynı saatte yatağa girmek ve kalkmak, bununla beraber her gece en az yedi saat uyumak doğru bir biçimde dinlenmeyi sağlayacaktır.
- Orta derecede, düzenli bir biçimde egzersiz yapmak RLS semptomlarını hafifletebilir, sadece dikkatli olmak gereklidir. Egzersizde aşırıya kaçmak veya günün fazlaca geç saatlerinde çalışmak semptomları ağırlaştırabilir.
- Bazı olaylarda kafein kullanımının azaltılması ya da tercihen kesilmesi huzursuz bacak sendromuna yardımcı olabilir. Kahve, çay ve gazlı içecekler gibi kafein içeren ürün ve meşrubatlardan kaçınmak gereklidir.
- Huzursuz bacak sendromuna sahip olan bireyler için özel olarak tasarlanmış ayak kılıfları ayağınızın dibine baskı yapar. Böylece, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Huzursuz Bacak Sendromuna Hangi Bölüm Bakar?
Huzursuz bacak sendromu rahatsızlığı için hastanenin nöroloji veya psikiyatri bölümlerine görünmek gerekir.
Huzursuz Bacak Sendromu Hangi Vitamin Eksikliğinden Olur?
Folik asit, magnezyum ,B12 vitamini eksikliği gibi durumlarda bu hareket bozukluğunu ortaya çıkabilir.
İlginizi Çekebilir: Gebelik Yardım Parası Başvurusu Nasıl Yapılır? Gebelik Yardım Parası Nasıl Alınır? Kimlere Verilir ? Gebelik Yardım Başvuru Şartları Nelerdir?